Her toplum, demokrasiyi ilk kez kendilerinin uyguladığı savını öne sürer ve bundan kıvanç duyar. Örneğin İslamcılar, halife seçimini örnekleyerek demokrasi ve liyakatin Arap coğrafyasında 1500 yıl önce uygulandığını belirtirler. İngiltere, gerçek anlamda demokrasiyi Magna Carta ile 1215 Haziran'ında kendi ulusunun başlattığını söyler. Amerika, tamamen demokratik bir bildirge ile 4 Temmuz 1776'da kurulduğunu, Fransa ise demokrasi talebini de içeren halk devrimlerinin hep kendi ülkesinden çıkıp dünyaya yayıldığını anlatır. Yunanlılar, antik Yunan'daki şehir devletlerini, İtalyanlar Roma cumhuriyetini, Türkler kadını da erkekle birlikte yönetime dahil ettiği kağanlık yönetim tezini ileri sürerek ilk demokrasinin kendilerinden çıktığını övünerek ifade ederler.

Oysa demokrasiyi çok az ülke gerçek anlamda benimseyebilmiştir ve iyi uygulamakatadır. Günümüzde bunların başını Kuzey Avrupa ülkeleri olan; Norveç, İsveç, Danimarka, Finlandiya çeker. Yeni Zelenda, İsviçre, Lüksemburg gibi ülkeler de demokrasi endeksinde üst sıradadırlar. İsveç, Lüksemburg, Danimarka krallık olmalarına rağmen kralın otoritesi, yetkisi çok sınırlı ve hatta semboliktir. İsviçre ise konfederasyondur, dört ayrı dili resmi dil olarak kabul etmesine rağmen biri diğerinin önüne geçmesin diye Latince'yi kullanacak kadar demokratiktir.

Yani demokrasi = cumhuriyet olmadığı gibi cumhuriyetin olmadığı toplumlarda da demokrasi gelişebilir. Cumhuriyetin olduğu İran, Pakistan gibi ülkelerle komünizmin uygulandığı Kuzey Kore ve Çin demokratik ülkeler sayılamazlar. Demokratik ülkeler, hukuk ile yönetilirler. Ama hangi hukuk diye soracak olursanız; elbette dinsel hukuk değildir. Demokrasi halk iradesi ve daha özünde bireye dayandığı için kaynağını Tanrı'dan alan dinsel hukukla uyum sağlayamaz. Dolayısıyla dinsel hukukun geçerli olduğu yönetimlerde, belirli görevlere; örneğin papalığa ya da halifeliğe seçimle gelinse bile herkese bu seçme ve seçilme hakkı tanınmadığı için demokratik olarak değerlendirilemezler. Kardinallerin önümüzdeki günlerde 113'üncü Papa'yı seçecek olmaları onları demokrat kılmayacak yani. Onlar sadece kendi aralarında ruhani bir baş temsilci belirliyorlar ve dinlerine mensup kişilere de bu temsilciyi benimsemeyi zorunlu kılıyorlar.

Demokrasi hukuk kurallarına bağlı olduğuna göre demokrasinin olmadığı toplumlarda kuralsızlık (anomi) geçerli olabilir mi? Bu, her zaman geçerli bir önerme değildir. Demokrasinin olmadığı katı kurallar ile yönetilen toplumlarda illa ki bireylerde ve gruplarda anomi denilen kurallara uymama davranışı ortaya çıkacaktır. Otoriteye güvenmekten kaçma vardır, sorumluluk alma eylemi az olabilir. Bu durumda mantıksal açıdan geçerli yanıt; demokrasi ile hukuk kuralları arasındaki ilişki bozulduğunda - ki bunlar paraleldir orantısallık arz eder- ortaya bir fobinin çıkacağıdır. Buna "demokratik fobi" diyebiliriz. Fobinin yani demokrat davranma korkusunun çözümünü daha önce bu sitede yazdığım yazıları takip edenler bilir; "özgürlükçü demokrasi" yani "halkın egemenliği" olarak belirtmiştik.