Modernist bir sosyolog olan Anthony Giddens, modernliğin ortaya çıkışını temelde zaman ve mekânın ayrışması olarak görür. Sanayileşme, kapitalizm, ulus  - devlet ilişkilerini de kurar. Giddens'ı tanımıyorsanız mutlaka araştırmanızı ve yazılarını okumanızı tavsiye ederim.

Eskiden zaman ve mekân birbirinden ayrı düşünülemezdi. Yazı ve mekanik saat bu konuda devrim yaratmıştır. Ortak saat diliminin kullanılması mekândan bağımsız soyut bir zaman algısının oluşmasını sağlamıştır. Coğrafi Keşifler’de zaman yoluyla mekâna hükmedilmiştir mesela. Bu durumun neticesinde bir yere bağlı yaşamak zorunda kalmıyor insanlar; deyim yerindeyse "yersiz yurtsuzlaşma" içindeler. Bu da insanın coğrafi gelişmesini sağlıyor. Yazının kullanılması ile ise kültürel difüzyon (yayılım) sağlanıyor. Yazı, farklı mekânlardaki insanları iletişimle bir araya getiren en önemli şembollerden bir tanesi. Geçtiğimiz ay “Yazının Evrimi” adlı bir yazı yazmıştım. Orada da belirtmiştim; yazı iletişim için en önemli araç.

Geçtiğimiz yıllarda çokça duyduğumuz şimdiyse içinde bulunduğumuz küreselleşmenin ilk oluşumu da modernlikle ilintilidir. Küreselleşme, modernliğin başlamasıyla başlar. Bunu dünyalar kavramı ekseninde ele alalım.

I. Dünya: Daha çok modernliğin ürünlerinin ortaya çıktığı ilk ülkelerdir. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika.

II. Dünya: 1917’de Sovyet Devrimi yaşandıktan sonra Rusya ve ona bağlı olan uydu ülkeler kastedilir. Doğu Avrupa ülkeleri ve sosyalist modeli benimseyen ülkelerdir bunlar. Batılı'dır; sanayileşmiş, kentleşmiş; ama liberal olmamışlardır.

III. Dünya: Sömürülen ülkeler. Afrika ülkeleri, Asya-Pasifik’te bazı ülkeler, Bazı Latin Amerika ülkeler üçüncü dünya ülkeleridir.

Üzülerek belirtiyorum hani bazen “Türkiye 3. Dünya Ülkesi Mi?” sözleri dolaşır. Burada kastedilen evren budur.

1970’lerden sonra ise “gelişmekte olan ülkeler” tabiri çıktı. Asya Kaplanları denilen Tayvan, Singapur, Hong Kong, Güney Kore, Malezya gibi ülkeler bunun içinde sayılmıştır. Türkiye bile içinde düşünülebilir.

Bir de IV. Dünya var. Göçmenler için kullanılmış bir tabir daha çok.

IV. Dünya: Her ülkenin içinde norm dışı yaşayan geniş insan topluluklarını ifade eder. Evsizler, vatansızlar, mülteciler bu kategoriye girer. Bunların yaşadığı ülkede hiçbir hakkı yoktur.

Modernleşme sanki her toplumun mutlaka yaşaması gereken ortak bir amaç olarak görünmektedir. Bu haliyle ele aldığımızda adlandırma doğrudur. Modernleşmeye göre kentleşme, sanayileşme, hizmet sektörü vb. gelişmiş olmalıdır. Modern toplum; tüketen toplumdur. Modern toplumda erkek para kazanır ve kadın bu parayı harcar. Modern toplumda kadın, ekonomik özgürlüğe sahip birey olarak tasvir edilmemiştir. Modern toplumda kadın, kent içinde apartmanda yaşayan ve ev ile kocası, çocukları için alışveriş yapan modern bir tip(!) olarak düşünülmüştür.